โครงการวิจัยกระบวนการและการตรวจสอบการให้สัมปทานรังนกในภาคใต้ของประเทศไทย

โครงการวิจัยกระบวนการและการตรวจสอบการให้สัมปทานรังนกในภาคใต้ของประเทศไทยได้รับทุนสนับสนุนงานวิจัยจากสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) โดยมีคณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นผู้รับผิดชอบโครงการ และบริษัท เเฮนด์ วิสาหกิจเพื่อสังคม จำกัด เป็นหนึ่งในคณะผู้วิจัย เพื่อศึกษากระบวการขอสัมปทานการเก็บรังนกถ้ำและการตรวจสอบการแบ่งปันผลประโยชน์ รวมถึงประเมินความเหมาะสมในกระบวนการตรวจสอบการให้สัมปทานรังนกถ้ำจากกรณีการทุจริตที่ผ่านมา พร้อมจัดทำข้อเสนอแนะแนวทางการพัฒนาและออกแบบนโยบายป้องกันการทุจริตจากการให้สัมปทานจากธุรกิจรังนกถ้ำ

ผลการศึกษา พบว่า กระบวนการให้สัมปทานและการตรวจสอบการแบ่ง ปันผลประโยชน์จากธุรกิจรังนกถ้ำพบว่ามีช่องโหว่ที่เปิดโอกาสให้เกิดการแสวงหาค่าเช่าทางเศรษฐกิจซึ่งเป็นความเสี่ยงต่อการทุจริต

โดยมีจุดเสี่ยงด้วยกัน 3 จุดคือ

1.) คณะกรรมการารจัดเก็นอากรรังนกอีแอ่นที่เป็นผู้มีอำนาจดูแลกระบวนการนี้ตั้งแต่ต้นจนจบแบบเบ็ดเสร็จ

2.) ขาดระบบการตรวจสอบที่เหมาะสมและข้อมูลยังขาดความโปร่งใส

3.) ขาดกระบวนการตรวจสอบการมอบและรับเงินอากรจากบุคคลภายนอกคณะกรรมการอย่างเป็นทางการ

ซึ่งความเสี่ยงนี้เกิดจากปัญหาหลัก คือการขาดข้อมูลและขาดความโปร่งใสของข้อมูล การบังคับใช้กฎหมายและขาดระบบการตรวจสอบที่มีประสิทธิภาพ นำมาสู่แนวทางการพัฒนากระบวนการให้สัมปทานและการตรวจสอบการแบ่งปันผลประโยชน์ธุรกิจรังนกถ้ำ

โดยเสนอให้มีการปรับโครงสร้างคณะกรรมการพิจารณาจัดเก็บอากรรังนกให้มีการกระจายอำนาจเพิ่มขึ้นอย่างเหมาะสม เกิดการตรวจสอบถ่วงดุลกันได้ และกำหนดกระบวนการตรวจสอบเฉพาะเจาะจงสำหรับการให้สัมปทานรังนกที่ชัดเจน รวมถึงมีการจัดเก็บและบริหารจัดการข้อมูลอย่างมีประสิทธิภาพเพื่อเป็นพื้นฐานในการออกแบบปรับปรุงกระบวนการต่าง ๆ ตามข้อเสนอแนะ